Stem bij volwassenen

Wat merk ik

Heesheid, hyperventilatie, een schor stemgeluid of keelpijn na het spreken: het voelt onaangenaam en kan je communicatie in het dagelijks leven nog belemmeren ook. Heesheid na een feestje is natuurlijk niet direct problematisch, maar wanneer je dagelijks problemen ervaart kan de oorzaak mogelijk in het verkeerd stemgebruik of afwijkingen aan de stembanden liggen. Zeker wanneer je jouw stem regelmatig intensief gebruikt voor het geven van lezingen of presentaties, is het belangrijk dat je de stem op de juiste manier gebruikt.

Wist je dat: er door verkeerd stemgebruik verdikkingen op de stembanden, zogenaamde ‘stembandknobbeltjes’ kunnen ontstaan?
Wanneer de stem beter gebruikt wordt, verdwijnen ze meestal vanzelf weer.

Mogelijke oorzaken

Stemproblemen ontstaan vaak door verkeerd stemgebruik of afwijkingen aan de stembanden. Afhankelijk van de oorzaak zal de logopedist dan ook mogelijk samenwerken met een KNO-arts. Over het algemeen kunnen stemproblemen onderverdeeld worden in drie verschillende groepen:

• De functionele stemstoornissen
  Bij deze stemstoornissen is er niets aan de hand met het ‘stemorgaan’ en functioneert alles zoals het moet. De problemen ontstaan in dit geval vaak omdat de stem verkeerd of teveel gebruikt wordt. Een bezoek aan de KNO-arts is in dit geval niet nodig, en een logopedisch behandeltraject kan nieuwe manieren van stemgebruik aanleren om zo de problemen te verhelpen.
• De organische stemstoornissen
  Wordt er niet op tijd aan een functionele stemstoornis gewerkt dan kan het stemorgaan veranderen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan stembandknobbeltjes: verdikkingen op de stembanden die ontstaan door verkeerd stemgebruik. Met hulp van de logopedist wordt het stemgebruik verbeterd, en verdwijnen ze meestal vanzelf weer.
  Als er sprake is van primaire organische stemstoornissen, is er sprake van een natuurlijke afwijking aan het stemapparaat. Denk bijvoorbeeld aan een cyste of poliepen op de stembanden. In dit geval werkt de logopedist vaak samen met de KNO-arts, om de problemen te verhelpen.
• De psychogene stemstoornissen
  Als laatste zijn er de psychogene stemstoornissen: een situatie waarin stemproblematiek versterkt in relatie met bepaalde stressfactoren of emoties. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een heftige stressreactie die voor plotseling stemverlies zorgt, of boosheid die voor heesheid zorgt.

Wist je dat: er door verkeerd stemgebruik verdikkingen op de stembanden, zogenaamde ‘stembandknobbeltjes’ kunnen ontstaan?
Wanneer de stem beter gebruikt wordt, verdwijnen ze meestal vanzelf weer.

Behandeling

Is de oorzaak van de stemproblematiek is vastgesteld? Dan volgt (mogelijk in samenspraak met de KNO-arts) een behandelplan voor stemverbetering en het verkleinen van stemproblemen in de toekomst.

De behandeling richt zich op het gezond gebruik van de stem. Soms zijn stem hygiënische tips en adviezen al voldoende, maar mocht dit niet het geval zijn, dan kan het stemgebruik tijdens een behandeltraject geoptimaliseerd worden. De focus tijdens de behandeling kan bijvoorbeeld liggen op de ademhaling, de houding, het spreektempo, de spreekluidheid of de steminzet.

Stap 1: intake gesprek
Bij het opstarten van een logopedische behandeling wordt altijd eerst een intake- en anamnesegesprek ingepland. Om de stem te onderzoeken wordt vervolgens een functioneel stemonderzoek afgenomen.

Stap 2: behandelplan
Na het onderzoek wordt een behandelplan opgesteld. De behandeling kan zich richten op stem hygiënische tips en adviezen, of specifieke methoden inzetten om nieuw stemgedrag aan te leren.

Stap 3: behandeling
Bij Connect logopedie werken wij met verschillende behandelmethoden, waaronder Manuele Facilitatie van de Larynx (MFL). MFL is een methode om verhoogde spierspanning in het hals-, nek- en schoudergebied te verminderen. MFL kan onder andere worden toegepast bij stem-, slik-, hoest- en globusklachten.