Blog: Kennismaking met sensorische informatieverwerking
Het is zover! De komende periode stort logopedist Bonita zich op de cursus SI (Sensorische Informatieverwerking of duidelijker: zintuigelijke prikkelverwerking) bij Anders Kijken Naar Kinderen. In dit blog neemt ze je mee tijdens haar eerste cursusdag. Ze maakt kennis met sensorische informatieverwerking en begrippen als ‘reguleren’ en ‘habitueren’ en leert na één dag al anders kijken naar zichzelf en de wereld om haar heen. Lees je mee?
Wat is sensorische informatieverwerking?
Sensorische informatie, wat is dit nou precies? “Sensorische informatieverwerking is het proces van het opnemen, selecteren en verwerken van zintuigelijke informatie om te kunnen waarnemen, te reageren, te handelen en te beleven.” Maar wat betekent het nou allemaal? Tijdens onze voorstelronde, die wel een uur duurt, geven we aan wie we zijn, waar we werken en welke zintuigen onze voorkeur hebben. Oké, welke zintuigen hebben mijn voorkeur? HELP, WAT BEDOELT ZE, WAT MOET IK ZEGGEN?”
Horen, voelen, zien
‘Mijn voorkeur gaat naar geluid, om te ontspannen zet ik muziek op.‘ legt een medecursist uit. Ik heb een hekel aan harde geluiden’ zegt een ander. ‘Ik raak graag mensen aan.’ (Waarbij de wedervraag komt, ‘Maar word je zélf ook graag aangeraakt?) ‘Ik ben me bewust van het feit dat ik met mijn benen wiebel.’ ‘Ik wriemel altijd aan spulletjes die om me heen liggen.’ ‘Ik word moe als ik te lang zit’ en zo komt er nog veel meer naar voren. Ik ga bij mezelf na en bedenk me, ik ben altijd ontzettend misselijk aan het eind van zo’n lange cursusdag omdat ik de héle dag iets eet of drink. Doe ik dit omdat ik honger of dorst heb? Nee, omdat mijn mond dan in beweging blijft en ik me dan beter kan concentreren. Ook teken ik bloemetjes op papier tijdens het luisteren, is dat desinteresse? Nee, dit is omdat ik mijn aandacht dan beter bij de spreker kan houden.
Reguleren en habitueren
Gedurende de dag let ik constant op mezelf. Wat doe ik met mijn handen? Hoe is mijn houding? Kan ik mijn aandacht er nog bijhouden? Heb ik het nodig om af en toe even te staan? Allemaal dingen die we zélf doen om te kunnen ‘reguleren’. Ook zo’n woord dat ik op deze dag heb geleerd. De hele dag ben je als persoon bezig met wat je hoort, voelt, ziet en ruikt te ‘habitueren’. Van veel dingen om ons heen zijn we ons niet meer bewust. Bepaalde geluiden hoor je niet meer, bepaalde dingen ‘zie’ je niet meer en bepaalde luchtjes ‘ruiken’ we niet meer omdat we eraan gewend zijn. Pas als er verandering in deze prikkels komt, word je je ervan bewust en gaat je brein onbewust na of het zo ‘prima’ is of dat het er iets mee moet. Via een bepaald systeem ga je hier dan ook op ‘reageren’. Als bepaalde prikkels niet goed verwerkt zijn, kan dit onaangepast gedrag geven.
Kennismaking met sensorische informatieverwerking: anders leren kijken
De eerste cursusdag leert me letterlijk ‘anders kijken naar kinderen’. Zo zijn er verschillende vormen van hoe een persoon kan zijn. Ben je een ‘toeschouwer’, een ‘prikkelzoeker’, een ‘sensor’ of een ‘vermijder’ of wellicht een combinatie? Vaak worden drukke kinderen als ADHD-er beschouwd. Dit blijkt soms ten onrechte omdat het ook een ‘prikkelzoeker’ kan zijn: iemand die van nature heel rustig is maar de hele dag door allerlei prikkels opzoekt om alert te blijven’. Deze persoon heeft een andere aanpak nodig dan bijvoorbeeld een persoon met ADHD terwijl ze wel hetzelfde gedrag laten zien. Mijn hoofd tolt na de eerste cursusdag. Ik ben blij dat ik veel heb meegeschreven. 
‘Ik kan hem niet plaatsen’
Thuis probeer ik het allemaal na te vertellen. Zo nu en dan komt er weer iets boven van mijn kennismaking met sensorische informatieverwerking. Ik denk dat Bart (mijn partner) he-le-maal gek wordt. Ik kan hem namelijk niet plaatsen in één van die vier persoonlijkheden dus ik probeer steeds ‘dingen te herkennen’ die hij doet. Bij mijn jongste dochter is het vrij duidelijk. Zij is een ‘sensor’, erg gevoelig voor allerlei dingen om haar heen en daarbij constant op zoek naar lichaamseigen prikkels om de prikkels van buitenaf te kunnen ‘moduleren’. Op de kop hangen bijvoorbeeld helpt haar om zich lekkerder te voelen, evenals een stevige knuffel of het spenen toen ze nog wat jonger was. Vreemde dingen die haar helpen maar waar we als ouder wel wat mee kunnen. ‘Maar wat moet ik doen als zij in een ‘time-out’ (volledig afsluiten van de buitenwereld, geen land mee te bezeilen) is’, vraag ik aan de cursusleider?‘ Als ik haar niet uit de situatie mag zetten omdat dit maar een ‘tijdelijke oplossing’ is en het haar niet leert om met bepaalde prikkels ‘om te gaan’?’ Dit antwoordt moet ze me helaas schuldig blijven, dit komt in dag vier. Tot die tijd moeten we het ‘er maar mee doen’. Op naar de volgende dagen dus!
Heb je vragen? Of wil je meer informatie over sensorische informatieverwerking of de cursus die Bonita volgt? Neem contact op met b.senstius@connectlogopedie.nl.
